Szkoła Podstawowa nr 4

Szkoła Podstawowa nr 4 mieszcząca się u zbiegu ulic Chrobrego i Smolenia to jedna z najstarszych placówek oświatowych w Bytomiu. Budynek został zbudowany w 1894 roku jak podaje ?Kronika Bytomska" z 2000 roku. Kamień węgielny wbudowano w roku 1897, wtedy też rozpoczynają działalność Katcholische Volkschule IV (męska) i XI (żeńska). Jednym z pierwszych dyrektorów szkoły niemieckiej był Johannes Werner, który pełnił tę funkcję do połowy lat dwudziestych XX wieku. Szkoła liczyła wtedy od 1000 do 1300 uczniów uczęszczających do 18 - 24 oddziałów. Z powodu bardzo dużej liczby ludności budynek zostaje rozbudowany w roku 1913  o 11 sal lekcyjnych.

Praca szkoły zostaje zawieszona przez władze niemieckie w roku 1922, ponieważ w budynku zorganizowano ?dom uchodźcy", w którym znaleźli zakwaterowanie Niemcy z terenów Górnego Śląska włączonych do ówczesnej Polski. Ponownie szkoła niemiecka wznowiła swoją działalność pod koniec 1925 roku. Kolejnymi dyrektorami szkoły zostają: w roku 1927 Titze, w roku 1937 Wilhelm Bronder.

W czasie II wojny światowej dzięki dogodnemu usytuowaniu  budynek nie uległ zniszczeniu, pomimo iż w jego okolicy spadło 6 bomb, z tego 2 na samą szkołę demolując kompletnie dwie sale - gabinet przyrodniczy i salę wykładową nr 17 na drugim piętrze. Po raz pierwszy po wojnie szkoła została otwarta 27 marca 1945 roku. Pierwszym nauczycielem polskim był Marek Alojzy, przed którym spoczęło zadanie przeprowadzenia historycznych zapisów dzieci do polskiej szkoły i przedszkola oraz uporządkowanie wspólnie z rodzicami budynku i przygotowanie sal lekcyjnych do rozpoczęcia nauki. Nauczyciele z wielkim oddaniem i poświęceniem rozpoczęli wielkie dzieło repolonizacji germanizowanej od wieków ludności polskiej.

Dnia 16 kwietnia 1945 roku rozpoczęły się pierwsze lekcje w języku polskim. Szkoła była podzielona na męską nr 4 i żeńską nr 11. Pierwszym kierownikiem Męskiej Szkoły Podstawowej nr 4 został Rudolf Klewar i funkcję tę pełnił do roku 1949. W pierwszym roku po wojnie do szkoły nr 4 zostało zapisanych 157 uczniów uczęszczających do 7 oddziałów, w latach następnych liczba uczniów znacznie się zwiększyła: 1946r. - 418 uczniów (8 oddziałów), 1947 r. - 478 uczniów, 1948 r. - 540 uczniów (12 oddziałów), 1950 r. - 616 uczniów (14 oddziałów), 1973 r. - 752 uczniów.

Natomiast kierownictwo Żeńskiej Szkoły Podstawowej nr 11 powierzono Władysławowi Kaczorowskiemu. Do tej szkoły w roku 1946 uczęszczało 471 dziewcząt do dziesięciu  oddziałów, ale już w roku 1948 ze względu na zmianę obwodu liczba klas zwiększyła się na 13. Klasy liczyły od 39 uczniów (VII b) do 63 uczniów (III a).

W 1945 roku do szkół nr 4 i nr 11 należały dzieci z rejonu ulic: Chrobrego, Grottgera 18, 17, 17a, Piekarskiej 35 - 97, 24 - 114 (od 1948 r. 40 - 108, 49 - 99), Rudzkiego, Żeromskiego 1 - 9, 2 - 22 (od 1948 r. 1 - 21, 2 - 40), Chełmońskiego, Smolenia 2 - 22,    1 - 17 (od 1948 r. 1 - 33, 2 - 36), Prusa 34 - 46 ( od 1948 r. od 22 do końca,  od 17 do końca), Wolności (dzisiaj Piłsudskiego) 13 - 55, 28 Stycznia (dzisiaj Orląt Lwowskich) 14 do  końca, 23 - 27 (od 1948 r. 10 do końca, 7 do końca), od 1948 r. ulice: Oświęcimska 2 - 30, 1 - 15, Pl. Słowiański.

Budynek szkolny był podzielony na dwie części, każda ze szkół miała osobne wejście (SP4 - główne wejście, SP11 - wejście od strony boiska). Do męskiej szkoły należały sale   nr 7, 8, 14, 15, 16, 22, 23, 25, 26, 27. Dziewczęta i chłopcy nie kontaktowali się ze sobą na przerwach. Obecni wychowawcy nazywani byli gospodarzami klas i nauczali wszystkich przedmiotów w swojej klasie oprócz śpiewu i religii.

Na terenie szkoły zaczęły działać organizacje uczniowskie: Harcerski Czerwony Krzyż, PCK, SKO, Spółdzielnia Uczniowska, Samorząd Uczniowski, Szkolna Liga Morska i Kolonialna.

Od  roku 1949 do 1969 kierownikiem szkoły nr 4 był Mikołaj Nazarewicz. W tym okresie szkoła osiągała coraz lepsze wyniki nauczania, sale lekcyjne zmieniały wygląd. Mikołaj Nazarewicz był inicjatorem i organizatorem uroczystości nadania  szkole imienia wielkiego Polaka i uczonego Mikołaja Kopernika. Uroczystość ta odbyła się 29 maja 1960 roku. Kolejnym kierownikiem szkoły nr 4 zostaje mgr Danuta Luter i pełni funkcję dyrektora do roku 1973, kiedy to ze względu na wybitne osiągnięcia w dziedzinie wychowania i nauczania powołano ją na stanowisko wizytatora szkolnego w Inspektoracie Oświaty w Bytomiu. Za jej kadencji szkoła zostaje zakwalifikowana do kapitalnego remontu, a przeprowadzony remont i modernizacja pozwalają na zwiększenie funkcjonalności szkoły.

Rok szkolny 1971/72 ogłoszono Rokiem Sztandarowym, w związku z 500 rocznicą  urodzin Mikołaja Kopernika. Rada Samorządu Szkolnego nawiązała listownie kontakty z 72 szkołami noszącymi imię Mikołaja Kopernika na terenie całego kraju. W wyniku korespondencji uczniowie byli w posiadaniu licznych tarcz uczniowskich, z których sporządzono planszę obrazującą rozmieszczenie tych szkól na terenie Polski. Szkoła zorganizowała 10 lutego 1972 roku w auli Liceum Muzycznego okolicznościową sesję popularno - naukową na temat życia i działalności Mikołaja Kopernika. Prelekcję wygłosił mgr Puchała - pracownik Planetarium Śląskiego.

Aby nadać wyższą rangę przedmiotom ścisłym na terenie naszej szkoły, na wniosek Antoniego Biesiady, nauczyciela matematyki, ogłoszono konkurs na odznakę kopernikowską. Odznaka ?Żak Kopernika" jest przyznawana od tamtego czasu co roku 19 lutego uczniom osiągającym bardzo dobre wyniki z przedmiotów matematyczno - przyrodniczych. I miejsce za projekt odznaki otrzymała uczennica klasy VI a - Grażyna Górska.

Tymczasem w Szkole Podstawowej nr 11 kolejnymi kierownikami byli: Stanisław Toruń 1948- 1949, Helena Białkowa 1949-50 (awans na dyrektora Szkoły Ogólnokształcącej Żeńskiej przy ulicy Piekarskiej), Aniela Skalińska 1950- 54 oraz Kazimiera Dobrowolska, Andrzej Lukosek i Anna Słomka.

Dnia 17 października 1964 roku Szkoła Podstawowa Żeńska nr 11 otrzymała imię bohatera walk spod Lenino kpt. Władysława Wysockiego na pamiątkę uczczenia 20 rocznicy powstania Wojska Polskiego.

Doniosłym wydarzeniem dla uczniów i grona nauczycielskiego było połączenie szkół nr 4 i nr 11 w jedną placówkę wychowawczą oraz nadanie szkole Sztandaru. Uroczystość wręczenia Sztandaru odbyła się 19 lutego 1972 roku w sali kina ?Rozbark" w Bytomiu. Dnia 1 września rok szkolny  w  Szkole Podstawowej nr 4 im. Mikołaja Kopernika rozpoczęło 752 uczniów w 24-ech oddziałach. Rok ten uzyskał miano Roku Kopernikowskiego. Uczniowie klas VII i VIII posadzili w Łagiewnikach 500 drzewek  z okazji akcji ?Chrońmy swoje środowisko" oraz 500 rocznicy urodzin M. Kopernika.

Szkoła nawiązała listowny kontakt z Polskimi Liniami Lotniczymi LOT, których jeden z samolotów dalekiego zasięgu nosił imię Wielkiego Astronoma - Mikołaja Kopernika.

Uczeń klasy VII Andrzej Dłuski przyniósł do Muzeum Górnośląskiego dobrze zachowany ząb trzonowy mamuta, znaleziony w okolicach Bytomia, który ofiarował do zbiorów przyrodniczych Muzeum.

W roku szkolnym 1973/74 dyrektorem szkoły zostaje mgr Ludwik Wołoszczuk, który przybył ze szkoły nr 34 i funkcję tę pełnił do roku 1984.

W roku 1974 i 1975 wyróżnionych zostaje za aktywną i sumienną pracę wielu nauczycieli. Janina Lubaś otrzymała wysokie odznaczenie - Order Komisji Edukacji Narodowej. Nagrodę kuratora dostała Sylwia Karuga, późniejsza dyrektorka szkoły. Złotymi Krzyżami Zasługi odznaczono pięciu pedagogów: Krystynę Biesiadę, Krystynę Jędrzejowską, Kazimierę Kordykę, Krystynę Szmalenberg i Teresę Wąsowską za wzorową, ponad 20-letnią pracę w zawodzie nauczyciela.

Przez cały ten okres prężnie działa biblioteka, jedna z ważniejszych pracowni szkoły mieszcząca się w sali nr 24, która w roku 1975 liczy 10 365 woluminów.

Klasa IV a (wych. A. Kotarska) zdobywa III miejsce w Ogólnopolskim Konkursie ?Jak została wyzwolona twoja miejscowość?". Jerzy Luter z klasy VIII a zostaje 1 laureatem Eliminacji Wojewódzkich olimpiady chemicznej w Katowicach.

Nauczycielka matematyki Alicja Junak otrzymała w roku 1977 nagrodę Ministra Oświaty i Wychowania; natomiast dyrektor szkoły Ludwik Wołoszczuk został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za całokształt pracy pedagogicznej.

IV Szczep Harcerski im. Mikołaja Kopernika reprezentował szkołę na różnego rodzaju konkursach i zajął: I miejsce w konkursie ?Śladem Czerwonego Sztandaru", I miejsce w wojewódzkim finale eliminacji chorągwianych IX Turnieju Wiedzy Obywatelskiej, I miejsce w chorągwianych zawodach na orientację. Komendantem szczepu była Teresa Wąsowska.

Maciej Koryczan z VIII b reprezentował szkołę na zawodach III stopnia Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego z matematyki. Opiekunem olimpijczyka była Alicja Junak, nauczycielka matematyki.

Jednym z ważniejszych wydarzeń w roku 1980 było otwarcie Izby Pamięci Narodowej i Tradycji Szkoły. W Izbie zgromadzono nie tylko sporo materiałów o naszym genialnym astronomie i jego dorobku, ale także o rozwoju jego myśli w czasach nam współczesnych.

Radio Moskiewskie - Redakcja  Audycji w Języku Polskim przyznała Szkole Podstawowej nr 4 nagrodę za udział w konkursie olimpijskim. Ania Korczak z klasy II a opublikowała opowiadanie o wakacjach w Świerszczyku.

Uczniowie SP4 corocznie prowadzą i uczestniczą w akcji ?Serce" (wcześniej od 1969 roku ?Dobre serce"). Celem tej akcji jest złożenie życzeń noworocznych i obdarowanie słodyczami pensjonariuszy Domu Opieki dla Dorosłych przy ulicy Piekarskiej.

Szkoła posiada swój własny hymn szkolny, którego słowa napisała Cecylia Nalaskowska, natomiast muzykę skomponowała Urszula Bernert.

W roku szkolnym 1984/85 dyrektorem placówki zostaje mgr Sylwia Karuga, która pełni tę funkcję dwa lata. Rok ten szkoła rozpoczęła zawodami sportowymi, na których zdobywaliśmy dyplomy. Redakcja ?Życia Bytomskiego" organizuje w ramach akcji ?Zima    w mieście" turniej szóstek piłkarskich dla szkół podstawowych, w którym nasza szkoła zajmuje I miejsce. Nagrodę dla najlepszego zawodnika i bramkarza zdobywa Dariusz Paturej.

Dziewczęta z SP4 zwyciężyły zajmując I miejsce w Biegach przełajowych dziewcząt z okazji Dnia Zwycięstwa. Opiekunem wszystkich sportowców była Elżbieta Tomicka.

Jednostka Wojskowa 1499 im. Powstańców Śląskich w Bytomiu zawiera 12 grudnia 1984 roku porozumienie ze Szkołą Podstawową nr 4 przyjmując patronat nad placówką.

Katarzyna Czajczyk z VII b przygotowująca się pod kierunkiem mgr Jadwigi Brzeziny zajęła w 1985 roku III miejsce w eliminacjach rejonowych konkursu języka rosyjskiego i w nagrodę pojechała na 7 dni do byłego ZSRR.

17 października 1986 roku szkoła  powitała nową panią dyrektor mgr Jadwigę Brzezinę, która sprawowała tę funkcję do roku 2001. Nagrodą Inspektora Oświaty zostają odznaczeni nauczyciele: Alicja Junak i Zofia Strąk, natomiast nagrodę Kuratora Oświaty otrzymują Jadwiga Brzezina i Elżbieta Tomicka. Szkolne koło TPPR pod opieką Jadwigi Brzeziny otrzymuje dyplom uznania dla jednego z najlepiej działających w mieście. W lutym tego roku szkolnego uczniowie klas czwartych wyjechali po raz pierwszy na ?zieloną szkołę"  do Świnoujścia.

Na początku listopada 1988 roku szkołę zaszczyca swoją obecnością jej dawny uczeń Waldemar Legień, pierwszy złoty medalista olimpijski w historii polskiego judo (drugi złoty medal olimpijski zdobywa w 1992 roku). Waldemar Legień uczęszczał do SP4 w latach 1970 - 1978, wyróżniał się bardzo dobrymi stopniami i wzorowym zachowaniem. Lekcji wf-u uczyła go Elżbieta Tomicka.

Inną znaną absolwentką naszej szkoły jest aktorka Joanna Pierzak, która zagrała m. in.    w filmie ?Show" oraz w telenoweli ?Złotopolscy". Aktorka uczęszczała do SP4 w latach  1981 - 1989, była wzorową uczennicą z bardzo dobrymi stopniami. Jej wychowawczynią była Cecylia Kumorek

W bytomskiej ?czwórce" działa od 1 września 1993 roku gabinet metodyczny religii, który powstał jako jeden z pierwszych w Polsce, po powrocie religii do szkół. Funkcję doradcy metodycznego pełni mgr Małgorzata Krawczak, służąc pomocą katechetom z terenu Bytomia.

5 stycznia 1994 roku w szkole odbyło się spotkanie z Gliwickim Biskupem Pomocniczym Gerardem Kuszem. Uczniowie mieli możliwość rozmowy z hierarchą, który spotkał się z poszczególnymi klasami. Nagrodę Kuratora Oświaty w październiku 1994 roku otrzymał Stanisław Kulmaczewski.

W szkole działa pod opieką mgr Ewy Kani Szkolny Klub Ekologiczny ?Ekuś". Klub ma własny zespół muzyczny ?Zielone Gitary", zajmuje się zwierzętami, przygotowuje wspaniałe, fantazyjne bukiety i kompozycje z suszonych kwiatów na konkursy.

Mariusz Snopek z VIII b, przygotowywany przez Stanisława Kulmaczewskiego, jako jedyny z Bytomia zakwalifikował się do finału Konkursu Technicznego i został jego laureatem.

Były uczeń SP4, wiceprezydent Bytomia Marek Kińczyk  spotykał się z uczniami VIII klasy na lekcji wiedzy o społeczeństwie. Zainicjował on wtedy pomysł wybudowania sali gimnastycznej.

Najbardziej lubianym pedagogiem miasta Bytomia według plebiscytu redakcji ?Życia Bytomskiego" i restauracji Mc Donald"s została mgr Ewa Korzekwa, nauczycielka muzyki i plastyki.

BIBLIOGRAFIA